We leven in een tijdperk waarin onze smartphones niet meer weg te denken zijn uit het dagelijks leven. Hoewel het ons veel voordelen brengt, zoals direct contact met vrienden en toegang tot alle informatie die we nodig hebben, heeft het ook een keerzijde. Een van de grootste uitdagingen van vandaag de dag is telefoonverslaving. Als je bewuster wilt leven, is het belangrijk om je gebruik van je telefoon kritisch te bekijken. Telefoonverslaving kan namelijk een flinke impact hebben op je concentratie en op het natuurlijke dopamineniveau in je hersenen. Ik merkte dat ik onnodig veel scrollde op mijn telefoon en ben daardoor gaan kijken naar oplossingen. Die wil ik met je delen in dit artikel.
Telefoonverslaving is, zoals de naam al zegt, een verslaving aan je smartphone. Mensen grijpen vaak onbewust naar hun telefoon, zelfs zonder duidelijke reden. De constante prikkels van meldingen en sociale media zorgen ervoor dat je hersenen gewend raken aan een continue stroom van dopamine, een stof die verantwoordelijk is voor het beloningssysteem in je lichaam. Dit kan leiden tot een overbelasting, waardoor je hersenen steeds meer prikkels nodig hebben om hetzelfde geluksgevoel te ervaren. Hierdoor raak je sneller afgeleid en wordt je concentratievermogen steeds slechter. Volgens Cal Newport, auteur van Digital Minimalism, zit de kracht van moderne technologie in de constante toegankelijkheid, maar dat is precies wat ons uit balans brengt.
In mijn ogen ben je verslaafd als je onbewust niet zonder kan. 20 seconden ergens wachten? Telefoon. Onrustig als je hem niet hebt? Zonder dat je het door hebt pak je hem waarschijnlijk onnodig vaak, kijk maar eens in je schermtijd.
Naast verminderde concentratie heeft telefoonverslaving ook andere nadelige gevolgen voor je fysieke en mentale gezondheid. Onderzoek wijst uit dat overmatig smartphonegebruik leidt tot een verhoogde stress en angst. Dit komt onder andere door de constante stroom van meldingen en het gevoel dat je altijd bereikbaar moet zijn (Bron: Digital Minimalism). Daarnaast zorgt het voor een slechte slaapkwaliteit, omdat de schermtijd vlak voor het slapen gaan de aanmaak van melatonine, een slaaphormoon, verstoort.
Het voortdurende gebruik van je smartphone vermindert niet alleen je productiviteit, maar het maakt het ook lastiger om te genieten van simpele, offline momenten. Een interessante statistiek is dat mensen gemiddeld 2 uur en 55 minuten per dag op hun telefoon zitten (Bron: App Annie 2021). Dit zijn uren die je zou kunnen besteden aan andere, meer betekenisvolle activiteiten zoals sporten, lezen of simpelweg tijd doorbrengen met dierbaren.
Gelukkig zijn er effectieve manieren om je telefoonverslaving onder controle te krijgen. Een belangrijk concept dat Cal Newport in zijn boek Digital Minimalism bespreekt, is het idee van een “digitale detox.” Hierbij verminder je het gebruik van je telefoon drastisch, zodat je hersenen weer wennen aan een normale dopaminebalans. Je kunt bijvoorbeeld beginnen met het verwijderen van onnodige apps of meldingen uitzetten die je constant afleiden. Door deze digitale minimalisme benadering kun je stap voor stap weer controle krijgen over je telefoongebruik.
Een andere waardevolle tool is de Opal-app, die specifiek is ontworpen om je te helpen afleiding te beperken. Deze app blokkeert bepaalde apps en websites op momenten dat je productief wilt zijn, waardoor je meer focus kunt behouden en je dopaminebalans herstelt. Het gebruik van dergelijke apps kan een enorm verschil maken in hoe je je tijd doorbrengt en hoe gefocust je bent.
Om te beginnen, hier zijn enkele praktische stappen die je kunt nemen om je telefoonverslaving aan te pakken en je concentratie en dopaminebalans te herstellen:
Ik heb een schermtijd die tussen de 1 en 3 uur zit dagelijks, er zit wat verschil tussen omdat ik soms langere Youtube video’s kijk. Opzich vind ik dat niet zo erg als het interessante informatie is, maar YouTube Shorts, Instagram reels zuigde zonder dat ik het wist toch best wat van mijn tijd op. Om er mee aan de slag te gaan ben ik gestart met een digitale opruimer (uit het boek Digital Minimalism). 30 dagen geen onnodig telefoongebruik & dat ondersteun ik met de app Opal. Deze 30 dagen is om je los te wrikken uit je patroon en om vervolgens langzaam op een bewuste manier weer gebruik te gaan maken van je telefoon. Het boek is zeker een aanrader en hij is er ook in het Nederlands!
Telefoonverslaving is een serieus probleem dat niet alleen je concentratie, maar ook je dopaminebalans verstoort. Door bewuster om te gaan met je telefoon en technologie in te zetten op een manier die bijdraagt aan je welzijn, kun je de controle terugkrijgen over je tijd en focus. Zoals Cal Newport al zei in Digital Minimalism: “Het gaat erom dat je je technologie doelbewust gebruikt in plaats van onbewust afhankelijk te zijn.” Wij geloven dat iedereen de kracht heeft om bewuster te kiezen voor een gezondere, meer gebalanceerde levensstijl. En soms begint dat met iets simpels als minder op je telefoon kijken.
Dit artikel biedt een mix van wetenschappelijke inzichten en praktische tips om je te helpen in een wereld vol digitale afleiding. Door bewust te kiezen voor minder afleiding en meer focus, kun je de controle terugwinnen over je concentratie en geluk.